Daraktan shiyya na Hukumar Lafiya ta Duniya a Afirka, Dr. Matshidiso Moeti, a ranar Lahadin ya ce, halin da ake ciki na ciwon daji a Afirka yana damun hukumar.
Dr Moeti, a cikin wata sanarwa don tunawa da ranar cutar daji ta duniya ta 2024, ya bayyana cewa “kusan 882,882 sabbin cututtukan daji sun faru a yankin WHO na Afirka tare da mutuwar kusan 573,653”.
A cewarta, kusan kashi 50 cikin 100 na sabbin masu kamuwa da cutar sankara a cikin manya a yankin na faruwa ne sakamakon cutar sankarar nono, mahaifa, prostate, launin fata, da kuma ciwon hanta.
Ta yi gargadin cewa idan ba a dauki matakan gaggawa ba, ana hasashen za a iya samun mace-mace masu kamuwa da cutar daji a yankin nan da shekara ta 2030 zuwa kusan miliyan daya.
Ta kuma kara da cewa, a cikin shekaru 20, adadin masu mutuwa da cutar sankara a Afirka zai zarce na duniya na kashi 30 cikin 100. Wannan ya fi haka saboda yawan tsira da cutar daji a yankin na WHO a halin yanzu yana da matsakaicin kashi 12 cikin 100, wanda ya yi ƙasa da na sama da kashi 80 cikin 100 a cikin ƙasashe masu tasowa.
Jaridar DAILYPOST ta tuna cewa a ranar 4 ga watan Fabrairun kowace shekara, duniya ta hada kai don wayar da kan jama’a game da cutar daji. Tsakanin 2022 da 2024, abin da ake mayar da hankali kan Ranar Ciwon daji ta Duniya shine don taimakawa “Rufe ratar kansa.”
A bana shekara ce shekara ta uku kuma ta karshe ta yakin neman zabe. Taken wannan shekara, “Tare, muna ƙalubalantar masu mulki,” ya ƙunshi buƙatun duniya na shugabanni don ba da fifiko da saka hannun jari a rigakafin cutar kansa da kulawa da yin ƙari don cimma duniya mai adalci da rashin ciwon daji.
A cewar shirin rigakafin cutar kansa da na kasa (2018-2022), ciwon daji ne ke haddasa mutuwar mutane 72,000 a duk shekara a Najeriya, inda ake samun sabbin masu kamuwa da cutar guda 102,000 duk shekara.
Duk da haka, Moeti ya yaba da ci gaban da aka samu a rigakafin cutar kansa da kulawa a Afirka.
WHO ta bukaci tsarin e-cigare
“Misali, kasashe 17 sun gabatar da gwaje-gwaje masu inganci bisa ga shawarwarin WHO.
“Haka kuma, 28 daga cikin Membobin mu sun gabatar da allurar rigakafin cutar ta HPV a duk faɗin ƙasar don kaiwa kusan kashi 60 cikin ɗari na fifikon al’ummar da aka yi niyya da rigakafin HPV.
Taken wannan shekara yana da kyau yayin da yake ƙarfafa kowane mutum da kungiyoyi ‘yancinsu na lafiya na duniya. Mun yi imanin cewa ba tare da la’akari da matsayin zamantakewa, wurin yanki, shekaru, da jinsi ba, kowane mutum dole ne a ba shi dama daidai gwargwado wajen rigakafi, ganowa, da kuma magance cutar kansa,” in ji ta.
Yayin da yake kira ga ƙasashen yankin, al’ummomi, abokan tarayya, da ƙungiyoyin jama’a da su haɗa kai da haɓaka damar yin amfani da rigakafin cutar kansa da kuma kula da su. Dole ne masu ruwa da tsaki su gano abubuwan da za a iya cimmawa, aiwatar da abubuwan da suka dogara da shaida kan yawan jama’a, da kuma saka hannun jari a cikin sarrafa kansa.